İşçilerin bir yıl için alacağı en fazla kıdem tazminatı, “kıdem tazminatı tavanı” uygulaması ile sınırlandırılıyor. Bu tavan en yüksek devlet memurunun bir hizmet yılı için alacağı emeklilik ikramiyesine endeksleniyor. Eskiden bir ev alınabilen, işçinin en büyük güvencesi olan kıdem tazminatı artık yıldan yıla eriyor.
23 BİN 490 LİRA
Tez-Koop-İş Sendikası, bu erimeyi kıdem tazminatı tavanı üzerinden inceledi. Tez-Koop-İş’e göre 1982 yılında resmen başlayan kıdem tazminatı tavan uygulaması başlangıçta işçiler içinde en yüksek ücretleri alan küçük bir kesim için kayıplar yaratırken bugün tavanın düşmesi nedeniyle hak kaybı yaşayan işçi arttı.
Buna göre memur maaşlarında en son yapılan yüzde 17.55 artış ve 8 bin 77 TL tutarındaki seyyanen ek ödeme sonrasında, en düşük memur maaşı net 22 bin 17 TL’ye çıkarıldı. Memur maaşlarındaki artış büyük oranda “ek ödeme” yöntemiyle yapıldığı için, ikramiyelere ve dolayısıyla ikramiyeye endekslenmiş kıdem tazminatı tavanına aynı ölçüde yansımadı. En yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen azami emeklilik ikramiyesi seviyesinde belirlenen kıdem tazminatı tavanı, kök ücretlerde yapılan artış yalnızca yüzde 17.55 olduğu ve ek ödeme miktarı kıdem tazminatı tavanına yansıtılmadığı için 23 bin 490 TL’de kaldı.
1982’de brüt asgari ücretin 7.5 katı seviyesinde olan kıdem tazminatı tavanı 1992’de 5.73’e indi. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında oran 4.91’di. 21 yıllık AKP iktidarında iyice eridi. 1982’de brüt asgari ücretin 7.5 katı olan kıdem tazminatı tavanı 2012’de 3.29, bu yılın ikinci yarısında da 1.75 katına geriledi. Tez-Koop-İş, “2023 yılının ikinci yarısı itibarıyla kamu işçileri için en düşük çıplak brüt ücret 25 bin 12 TL. Brüt asgari ücretin dahi 13 bin 414.50 TL seviyesinde olduğu çalışma yaşamında kıdem tazminatı tavanının 23 bin 490 TL olması başta uzun hizmet yılları bulunan vasıflı işçiler olmak üzere tüm işçi sınıfı için büyük güvencesizlik yaratıyor, çalışma barışını bozan bir uygulamaya dönüştü” vurgusu yaptı.
BÜYÜK KAYIP VAR
Çalışanları asgari ücret tabanında eşitleme eğiliminin bir benzerinin çalışanların önemli bir bölümünün kıdem tazminatını da eşitleme eğiliminde gerçekleştiğine dikkat çekildi. 40 yıl içinde tavanın brüt asgari ücretin 7.5 katından 1.75 katına gerilemiş olmasının işçi sınıfının yaşadığı kaybın ne ölçüde büyük olduğunu ortaya koyduğuna işaret eden Tez-Koop-İş, “Sonuçta, kıdem tazminatı için getirilen ‘tavan’ tüm Türkiye işçi sınıfının üstüne akıyor” dedi.
